VTW viert 15-jarig bestaan met congres over intern en extern toezicht

Gepubliceerd op: 17 Oktober 2017

De De Vereniging van Toezichthouders in Woningcorporaties (VTW) vierde 6 oktober het 15-jarig bestaan met een congres over efficiënt toezicht en de relatie tussen intern en extern toezicht. Een andere vraag die tijdens het congres werd gesteld is wat de corporatiesector kan leren van extern toezicht in het onderwijs.

In een volle zaal van het Muziekcentrum van de Omroep in Hilversum gaf dagvoorzitter Femke Halsema de aftrap van het congres ter gelegenheid van het 15-jarig bestaan van de VTW. In vogelvlucht schetste ze een aantal maatschappelijke ontwikkelingen en concludeerde dat een steeds grotere groep mensen afhankelijk is van instituties die de aanwezigen in de zaal – de toezichthouders - leiden.

Onder motorkap boardroom
Een actuele vraag is óók hoe het gedrag in de boardroom van corporaties kan helpen om het vertrouwen van de samenleving (deels) terug te winnen. Hoogleraar Leiderschap en Gedrag Erik van de Loo, onder meer verbonden aan de TIAS School for Business and Society, keek tijdens zijn toespraak via Skype figuurlijk onder de motorkap van de boardroom.

Leren van extern toezicht in onderwijs
Meike Bokhorst, senior wetenschappelijk medewerker bij de WRR, en Goos Minderman, expert in governance en toezichthouder, gingen dieper in op de rol van de externe toezichthouder, de Autoriteit Woningcorporaties (AW). Ze stelden vooral de vraag wat de AW van het externe toezicht in het onderwijs kan leren. Volgens Bokhorst moet er – met de Woningwet in de hand - een balans worden gevonden tussen regels handhaven en kansen stimuleren.

Onderling vertrouwen
Aan de hand van praktijkvoorbeelden in het onderwijs kwam Minderman tot de conclusie dat de Inspectie van het Onderwijs meer bijdraagt aan onderling vertrouwen tussen maatschappij en de sector. De conclusie dat de gebruiker – lees de huurder of de leerling - in het externe toezicht meer centraal moet staan, werd door een grote meerderheid van de toezichthouders in de zaal gedeeld.

Flitspaal-toezicht
Bestuurskundige Leo Gerrichhauzen kreeg de vrije hand om te filosoferen over verschillende scenario’s, met én zonder extern of intern toezicht. Kunnen we zonder de AW? Volgens Gerrichauzen kan men de Autoriteit Woningcorporatie zien als een dominante speler die gaat over ontheffingen en zienswijzen, maar de huurder over het hoofd ziet. “Het risico op flitspaal-toezicht is aanwezig. In de buurt van de flitspaal rijdt men keurig 100 kilometer per uur, en verderop geeft men weer vol gas. Dat brengt geen structurele gedragsverandering teweeg.” Op basis van de verschillende scenario's formuleerde hij een veranderagenda voor het anders organiseren van het interne en externe toezicht. De directeur van de AW, Kees van Nieuwamerongen, stond positief tegenover deze agenda.

AW: lerende organisatie
Directeur Kees van Nieuwamerongen van de AW, onderdeel van de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT), stelde dat zijn organisatie pas twee jaar bestaat. Ter vergelijking: de Inspectie van het Onderwijs bestaat inmiddels 200 jaar. Volgens Van Nieuwamerongen heeft de AW een maatschappelijk doel: bijdragen aan het herstel van het vertrouwen in de corporatiesector. “We moeten verder kijken dan de regels, en niet blijven hangen in een afvinkcultuur. Maar we zijn nog een jonge toezichthouder, we zijn een lerende organisatie.”

Veel te winnen
Directeur Ronald Paping van de Woonbond stelde dat intern toezicht sterk is verbeterd. De diversiteit is bijvoorbeeld toegenomen: in de zaal zitten niet alleen meer oudere grijze mannen. Toch valt er volgens hem nog veel te winnen, met name voor de positie van de huurders. “Ik hoor dat de huurder meer centraal moet staan, maar dat is meer theorie dan praktijk. Als ik bijvoorbeeld kijk naar de overdreven eisen die worden gesteld aan de huurderscommissaris, daar komt een gewone huurder nooit voor in aanmerking.”

Gemeente geen toezichthouder
Volgens Jop Fackeldey, wethouder in Lelystad en vicevoorzitter commissie Ruimte en Wonen van de VNG, is het klip en klaar: de gemeente is geen toezichthouder. Om lokaal goed beleid te maken, is het wél nodig om alle (financiële) informatie van de lokale partners op een rij te hebben. En daar ontbreekt het volgens Fackeldey nogal eens aan. “Als je weet dat een corporatie wel kán, maar niet wíl, heb je een ander gesprek. Het toezicht moet erop toezien dat die informatie deugt.”

Agenda VTW
Na een paneldiscussie aan de hand van vier stellingen, sloot voorzitter Guido van Woerkom van de VTW het jubileumcongres af met een korte vooruitblik op de agenda van de vereniging. Belangrijke onderwerpen zijn: Permanente Educatie om intern toezicht verder te professionaliseren, inzicht in de kosten van intern toezicht, evaluatie van de Woningwet en huurdersparticipatie (in samenwerking met de Woonbond).

› Terug naar vorige pagina